ประวัติของปราสาทศรีขรภูมิ
วันนี้เราอยู่ที่จังหวัดอีสานใต้เพื่อมาเล่าถึงศาสตร์สถานเก่าแก่ที่ถูกค้นพบอยู่บนถนนแถวหลวงหมายเลข24 สถาปัตยกรรมโบราณเหล่านี้สร้างขึ้นในวัฒนธรรมขอมเมื่อหลายร้อยปีก่อนแต่ที่หน้าอัศจรรย์กับพบหลักฐานว่ามีมนุษย์อยู่อาศัยตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์
ซึ่งได้ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองจากนั้นก็ขับรถเข้าไปก็จะพบกับ ปราสาท ศรีขรภูมิ
ปราสาท ศรีขรภูมิ เป็นปราสาทอฐิ5หลังตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงเดียวกัน
ล้อมรอบด้วยสระน้ำที่เป็นช่องเป็นทางเดินเข้าออกอยู่ทางด้านหน้าและด้านหลัง ปราสาท ประทานตั้งอยู่ตรงกลางมีปราสาทบริวานล้อมรอบทั้ง4ทิศซึ่งปราสาททั้ง5วางแยกเดียวไม่ได้มีช่องทางเชื่อมถึงกัน ปราสาทประทานมีแผนผังรูปสี่เลี่ยมจัตุรัสเพิ่มมุมมีประตูทางเข้าออกด้านทิศตะวันออกเพียงแค่ด้านเดียวกลอบประตูเป็นหินทรายประดับด้วยเสาสลักลวดลายเป็นลายก้ามปูนางอัปสรส่วนบริเวณหน้าบันเป็นอฐิประดับลวดลายปูนปั้น
และมีทับหลังที่อ่อนช้อยที่งดงามทับหลักของปราสาท ศรีขรภูมิแสดงภาพพระศิวะนาฏราชคือพระศิวะแสดงท่าร่ายรําอยู่บนเขาไกลราชและมีเพทศาสนาฮินดูอีก4องค์คือ พระวิษณุ พระพรหม พระทุรคา พระฆเนศ ซึ่งระทิใสวนิกายการเต้นรำของพระศิวะแสดงถึงการดำเนิดไปของจักรวานนอกจากทับหลังที่ปราสาทประทานยังพบทับหลังอีกสองชิ้นที่ปราสาทบริวานเป็นทับหลังแกะสลักภาพพระกิตสนะต่อสู้กับสิงและช้าง
ซึ่งปัจจุบันถูกเก็บรักษาเอาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ณสถานแห่งชาติสุรินทร์ ส่วนที่กลอบประตูของปรางบริวานทางทิศตะวันตกมีจารึกอักษรธรรมอีสานภาษาไทยบาลีแต่เป็นอักษรที่ถูกสลักเพิ่มในยุคหลังเนื้อหาบอกเล่าถึงการบูรณะปราสาทในสมัยอยุธยาตอนปลายจากปราสาท ศรีขรภูมิขับรถต่อไปอีกหน่อยก็จะมีปราสาทตาเมือน
ซึ่งเป็นปราสาทหินสามหลังที่จะใช้อธิบายความแตต่างปราสาทหินแต่ละประเภคได้อย่างชัดเจนกลุ่มปราสาทตาเมือนตั้งอยู่ไกล้ชายแดนไทยกัมพูชาจากปราสาทศรีขรภูมิจะต้องย้อนกลับไปทางหลวงหมายเลข24แล้ววิ่งต่อไปทางใต้ราวๆประมาณ50กิโลเมตร โดยซึ่งระหว่างทางก็จะมีปราสาทหินหลังอื่นๆให้เรานั้นได้วะเที่ยวชมได้
ปราสาทช่างปี่ เป็นปราสาทหินที่สร้างจากศิลาแลงและหินทรายอายุราวๆพุทธศตวรรษที่18ผังปราสาทเป็นรูปสี่เลี่ยมพื้นผ้ามีปราสาทประทานตั้งอยู่ตรงกลางหันหน้าไปทางทิศตะวันออกและมีอาคารบรรนาไร
ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ทั้งหมดนี้ได้ถูกล้อมรอบด้วยกำแพงแก้ว ซึ่งมีซุ้มประตูทางด้านหน้าส่วนนอกกำแพงจะมีสระน้ำหรือบาลายเล็กๆตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือผังทางประติยกรรมเช่นนี้เป็นลักษณะของศาสตร์สถานประจำอโรคยาศาลาหรือดรงพยาบาลในสมัยอาณาจักรขอม